Δευτέρα 8 Φεβρουαρίου 2010

Χρόνος


[Η ανάρτηση αυτή αποτελεί συνέχεια τής προηγούμενης!
Επιδείξτε ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μην χάσετε την νοηματική συνέχεια!]

Μερικά χρόνια μετά τα συγκλονιστικά γεγονότα που περιέγραψα στην προηγούμενη ανάρτηση, βρέθηκα σε άλλη γη σε άλλα μέρη και έκανα μεταπτυχιακά. Κανείς δεν είναι τέλειος.
Σταθερή παρέα μου σε εκείνον τον αφιλόξενο για μένα τόπο, ήταν ο Βελερεφόντης (ψευδώνυμο). Ο Βελερεφόντης ήταν λίγα χρόνια μικρότερος, φίλεργος, έξυπνος, ευγενικός, ψείρας (όχι με την κακή έννοια) και ηθικολόγος (με την καλή έννοια). Ένα ελάττωμα είχε και αυτό για τον εαυτό του: αν τού έβρισκες το σωστό κουμπί, μπορούσες να τον πείσεις ότι αξίζεις σημαντικά περισσότερο από ότι άξιζες.
Εγώ – παμπόνηρος – βρήκα το σωστό κουμπί και φυσικά το εκμεταλλεύτηκα. Σύντομα τον έπεισα ότι είμαι έξυπνος, καλλιεργημένος, ευγενικός, φίλεργος, κουλτουριάρης (καλλιτεχνικά), ψαγμένος (sic), ηθικός και δεν συμμαζεύεται. Επίσης τον έπεισα ότι έχω πολλές εμπειρίες ζωής (...) και ότι μετά από κάποιες ακολασίες (μικρής κλίμακας) επέστρεψα στον δρόμο τής αρετής. Κανονικός απατεώνας δηλαδή.
Κέρδισα λοιπόν την φιλία του και τού επέτρεπα να απολαμβάνει την παρέα ενός τόσο σπουδαίου ατόμου. Τού επέτρεπα επίσης να με βοηθάει στα δύσκολα σημεία τού μεταπτυχιακού, να ακούει με σέβας(;) τις ιδέες μου κ.λ.π..

Κάποια στιγμή έτυχε να μοιραστούμε ένα κοινό πρόβλημα με τον Βελερεφόντη: ερωτική απογοήτευση - για διαφορετική γυναίκα ο καθένας, ευτυχώς.
Τι κάνουν δύο άντρες όταν περνάν ερωτική απογοήτευση; Μεθάνε, πάνε σε strip show και άλλες φυσικότητες. Τι κάνουν όμως όταν ο ένας είναι ηθικός και ο άλλος πρέπει να διατηρήσει το status του ως κουλτουριάρης;
Το ρίχνουν στη φιλοσοφία!
Ένα βράδυ λοιπόν αφού εντοπίσαμε τις παραδοξότητες τού Feynman, απαντήσαμε αν η ανθρωπότητα έχει φάει μονό ή ζυγό αριθμό αχλαδιών από το λυκαυγές της* και γνωμοδοτήσαμε για το Πολωνικό ζήτημα (υπό καθεστώς Ψυχρού Πολέμου), εκείνος συνέχισε να είναι λυπημένος, οπότε εμένα μού ήρθε να τού απαγγείλω το αίνιγμα:

- «Τα πράγματα όλα τα καταπίνει:
πουλιά και λουλούδια, δέντρα και κτήνη.
μασάει το σίδερο, το ατσάλι σκίζει,
αλέθει πέτρες και τις λιανίζει.
Πόλεις ρημάζει, ρηγάδες σκοτώνει
και τα ψηλά βουνά ξεθεμελιώνει.»

»Τι είναι;»

(Η παραπάνω μετάφραση - των Α. Γαβριηλίδη & Χ. Δεληγιάννη – είναι από την έκδοση τού «Χόμπιτ» στα ελληνικά από τον «Κέδρο», το 1978. Ίσως να μην το θυμόμουν επακριβώς και να το παράλλαξα λίγο καθώς το έλεγα. Λιγάκι. Το πρωτότυπο έχει ως εξής:

“This thing all things devours:
Birds, beasts, trees, flowers;
Gnaws iron, bites steel;
Grinds hard stones to meal;
Slays king, ruins town,
And beats high mountain down.”
)

Ο Βελερεφόντης το σκέφτηκε λίγο και έπειτα μού είπε πονηρά – σαν να έδειχνε ότι εύκολα μπορεί να με «διαβάσει»:

- «Η Αγάπη

Έχουν περάσει χρόνια, αλλά θυμάμαι ακόμα το ηθικό μου να βουλιάζει στο άβολο κάθισμα τού αυτοκίνητου-κουβά που είχα (και καθόμασταν), να τρυπάει το σκουριασμένο σασί και να πέφτει στην άσφαλτο. Αναπήδησε εκεί δύο τρεις φορές και μετά έμεινε ακίνητο, ψόφιο. Μπορώ να σας περιγράψω τον ήχο που έκανε όταν αναπηδούσε, αλλά γιατί να σάς γεμίζω τώρα με τα άγχη μου;...
Αχ, πόσο ένοχος ένιωσα. Τον κοίταξα λυπημένα.

- «Αχ, καημένο, αθώο μου παιδί», τού είπα. «Δεν είναι η αγάπη...»

Και μετά τού είπα τι είναι. (Βρίσκεται στον τίτλο τής ανάρτησης, αν δεν το βρήκατε ούτε εσείς - καημένοι, αθώοι μου αναγνώστες... :-) )
Απογοητεύτηκε...

Από την επόμενη μέρα, έβαλα αυστηρούς κανόνες στον εαυτό μου και εκμεταλλευόμουν πια τον καλό μου φίλο μόνο κατά το ήμισυ. Επίσης προσπάθησα να σταμάτησω να τον χειραγωγώ. Επίσης προσπάθησα να είμαι και εγώ καλός μαζί του - όσο γινόταν (δεν είναι εύκολο από την μια μέρα στην άλλη να ... επιδόσεις τόσο πολύ!).
Είμαστε ακόμα φίλοι, οπότε ίσως τα πήγα καλά.


Θυμάμαι ότι στο σχολείο μού κακοφαινόταν η έκφραση «πανδαμάτωρ χρόνος» όπως την διαβάζαμε στις μεταφράσεις τού Ομήρου. Το αίνιγμα όμως τού Gollum (δια χειρός Tolkien) μού άρεσε. Ο χρόνος εμφανίζεται, κυρίως, κακός και αυτό μασκαρεύει το «απλά νικητής» που υπονοεί ο Όμηρος.
Το αίνιγμα το έθεσε ο Gollum (πρώην Smeagol) στον Bilbo Baggins στο ανήλιαγο βάθος των εγκάτων των Βουνών τής Ομίχλης, δίπλα στις όχθες μιας υπόγειας λίμνης. Ο Gollum καθισμένος σε μια βαρκούλα, ο Μπίλμπο όρθιος στη στεριά. Και αν αυτό σάς θυμίζει γκραβούρες από την Θεία Κωμωδία τού Δάντη... συμφωνώ μαζί σας.
Το διακύβευμα ήταν η ζωή ή η σωτηρία τού Μπίλμπο.

Ο Gollum, παρ’ ότι διατύπωσε αυτό το αίνιγμα, ήταν ξεχασμένος από τον Χρόνο. Βλέπετε είχε βει τον «Άρχοντα των Δακτυλιδιών» (όχι το βιβλίο, το κορυφαίο κακιασμένο δακτυλίδι που εξουσίαζε όλα τα άλλα). Ο «Άρχοντας» τού προσέφερε μακροζωία και τού ρουφούσε τη χαρά και ότι άλλο τέλος πάντων θέλει ένα σώμα για να χαίρεται την μακροζωία του. Θα ‘μενε έτσι για πολλούς πολλούς αιώνες ακόμα, αλλά ο «Άρχοντας» τον βαρέθηκε και τού την έκανε. Ο Μπίλμπο βρήκε το Δακτυλίδι, ξέφυγε από τα σκοτεινά μπουντρούμια, έβαλε σε κίνηση έναν ολόκληρο μηχανισμό που ανάγκασε τον Τόλκιν να γράψει 3+ βιβλία για τον πόλεμο ενάντια στον διαβολικό Δεν-κάνει-να-λέμε-το-όνομά-του, τα παιδιά του πούλησαν τα πνευματικά δικαιώματα και ξεπήδησαν παιχνίδια, ταινίες, τραγούδια, βιβλία, μπλουζάκια, κουκλάκια, κι άλλα παιχνίδια, γκοφρέτες, σωβρακοφανέλες και ων ουκ έστι αριθμός τζιρτζιμίντζιλα, εγώ έκανα πάσα στην Ευτέρπη με το αίνιγμα που διαβάσατε στο προηγούμενο post, μετά έκανα πάσα στον Βελερεφόντη – και τον απογοήτευσα τον καλό άνθρωπο – και τώρα, χρόνια μετά,
αν κάτι θέλω,
είναι
να ήταν
εκτές...

Idom


* Το αστειάκι με τα αχλάδια είναι παρμένο από το κόμικς “Piccolo Lenin” τού Daniele Panebarco (στα ελληνικά κυκλοφόρησε σε συνέχειες από το «Μικρό Παρά πέντε» το 1988). O Panebarco δείχνει τον Λαφάργκ να ασχολείται με το μεγαλοφυές αυτό ερώτημα – και μάλλον τον αδικεί. Πιθανόν πρόκειται για σάτυρα τού φιλοσοφικού (;) ερωτήματος αν έχει γεννηθεί μονός ή ζυγός αριθμός ανθρώπων από την αρχή τής ανθρωπότητας.

I.


13 σχόλια:

drakator είπε...

Γιατί χαίρομαι που διαβάζω αυτή σας την ανάρτηση κύριε idom;

Βελερεφόντης είπε...

Χα, χα! Αυτό το "στιγμιότυπο", το είχα πραγματικά ξεχάσει! Και ούτε είχα φανταστεί ότι είχε τέτοιες επιπτώσεις στην μετέπειτα συμπεριφορά σου. ;)
Βλέπεις εκείνο το καιρό εμένα με απασχολούσε να βρω το κέντρο του σύμπαντος - για να αναφερθώ και εγώ σε ένα άλλο "στιγμιότυπο" από την ίδια περίοδο. Ερώτημα στο οποίο εσύ είχες βεβαίως ήδη ανακαλύψει την αφοπλιστική απάντηση (μεταφέρω τα λόγια σου): "Μα... εγω!" :D

Ώστε λοιπόν 'κανονικός απατεώνας', ε? Θα συμπληρώσω: κανονικότατος, με αρκετή δόση Γούντυ Αλλεν, καταπληκτικές ατάκες, και μια ειλικρινέστατη διάθεση αυτοσαρκασμού - μα... είναι δυνατόν να σου κρατήσει κανείς κακία?

Όσο για το αίνιγμα περί ού ο λόγος, έχω προ πολλού αναθεωρήσει. Έχεις, δυστυχώς, απόλυτο δίκιο. Ο Χρόνος 'τα πράγματα όλα τα καταπίνει' :(

Και η Αγάπη το... Χρόνο! :)
(αθεράπευτα ρομαντικός ή αλλιώς: σιγά μην στη.. "χάριζα"!)

Νά 'μαστε καλά να νοσταλγούμε τις πρώην και τις επόμενες (στιγμές εννοώ! Μα... πού πάει ο νούς σου? ;))

Καλό βράδυ

Ευτέρπη είπε...

Αγαπητέ Βελερεφόντη, δίκαιο είχατε τότε εις τα νιάτα σας. Παραλάσσοντας ελαφρώς την διατύπωσιν, εγώ θα έλεγα ότι η απάντησις του αινίγματος είναι:

ο Έρως

Β. είπε...

Βρε κορίτσια κι αγόρια, ο έρως χρόνια δεν κοιτά...

(τα λέμε για να παρηγοριόμαστε).

ΥΓ. Από λίγο διαφορετική σκοπιά, έχω σκεφτεί πολλές φορές το να ήταν χτες...

ή και προχτές, ακόμα καλύτερα.

Idom είπε...

@ Drakator!

Μα, αγαπητέ φίλε, επειδή είναι τσαχπίνικη, ευφυής και υπέροχη γενικά! Για τι άλλο;
:-)


@ Βελερεφόντη!

Βελερεφόντη μου, σ' ευχαρσιτώ για την δημιουργική ανοχή σου, πόσο μάλλον και για το εγκώμιο που -νομίζω ότι - μού πλέκεις!

Η Αγάπη που αναφέρεις, η χρονοφάγος, συνήθως χρειάζεται δύο - και πολύ προσηλωμένους - για να μπορέσει να καταπιεί τον χρόνο!

Θυμάμαι τον Πολίτη Κέην (τού Όρσον Ουέλς) που αυτό που νοσταλγούσε περισσότερο ήταν το παιδικό του έλκηθρο.


@ Ευτέρπη!

Ευτέρπη μου, αν το εννοείς με την καταστροφική χροιά που αποδίδει το αίνιγμα, τότε είναι από τα πιο σκληρά πράγματα αυτό που έγραψες.

Συχνά βέβαια έτσι συμβαίνει.


@ Β.!

Πολύ σωστά (για το προκτές) - that's the spirit! :-)
Εγώ εντοπίζω τον ιδανικό χρόνο,
σε:
διάρκεια ζωής +
διάρκεια εμβρυακής ζωής +
1 μέρα.

Το πρόβλημα παραμένει στο αν και τι και πόσα θα μπορούσαμε να αλλάξουμε. Αλλά θα κάνω χώρια ανάρτηση για να σας λύσω αυτή την απορία.

Idom

Βελερεφόντης είπε...

@ Ίδομ

Είναι καλό που νοσταλγείς. Η νοσταλγία δίνει ουσία και νόημα στο χρόνο (νομίζω...)

Ανέφερα τον Γ. Αλλεν. Είναι που σε πολλές ταινίες του εμφανίζεται περισσότερο ή λιγότερο 'προβληματισμένος' με τη συνείδησή του. Προς Θεού, δεν το είπα στα σοβαρά. Και σίγουρα δεν το ανέφερα ως μειονέκτημα! ;)

Idom είπε...

@ Βελερεφόντη!

Μα εννοείται.
Ο Άλεν είναι από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες και το ίδιο και οι χαρακτήρες που φτιάχνει.

Θυμάμαι πάντως κάποτε μία "αγγελία" που είχε βρει η Ευτέρπη και μού την έδειξε:
"Αποτυχημένος Γούντυ Άλλεν αναζητά αποτυχημένη Μία Φάρροου...".

Που σημαίνει ότι ο αυτοσαρκασμός μόνο στους επιτυχημένους είναι επιτρεπτός.

Idom

Artanis είπε...

Αχα,χα,χα,χα, πάλι με τον Άρχοντα καταγίνεσαι;;;
(Εδώ κόλλαει αυτό που λένε "βγάλε τη σκούφια σου και βάρα με" :)
Καλημέρα, σε φιλώ...

Idom είπε...

@ Artanis!

Όχι, βρε Artanis μου, με τον παλιό, καλό φίλο μου Βελερεφόντη καταγίνομαι (και με τον Χρόνο).

Τον Tolkien τον βάζω από το παράθυρο για να γίνεται πιο εύληπτη η ανάρτηση από το μη μυημένο στην φιλοσοφία κοινό!
:-)))

Φιλιά και σε σένα!
Idom

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ Idom,
Aν λάβουμε υπόψη μας την υπηρεσία που, ενδεχομένως, εσύ προσέφερες στο Βελερεφόντη, δηλαδή μια ευκαιρία, αυτός να ελαφρώσει, κάπως, τον Σανσκάρα του (ανοικτοί λογαριασμοί του, από το παρελθόν - σε χρόνο σχετικά μεγάλης κλίμακας...) τότε ίσως συμπεράνουμε ότι, όποτε νομίζουμε ότι η ζωή μας δεν είναι ωραία, μάλλον λανθασμένα 'βλέπουμε'.
Κάποιος δάσκαλός μου είπε, κάποτε: κοίταξε γύρω σου, όλοι οι χρόνοι είναι παρόντες, εδώ, τώρα. Κοίταξα, τους είδα και... τους απολαμβάνω από τότε, όλους!

Idom είπε...

Ανώνυμε, γεια χαρά!

Πολύ ενδιαφέροντα - και πολύ ανεφάρμοστα - τα όσα λες και σε ευχαριστώ.
Δεν ήξερα τον όρο "Σανσκάρα", το κοίταξα στην Wiki βέβαια. Χμμμ.

Δεν είμαι σίγουρος αν πρόσφερα μία τέτοια υπηρεσία στον Βελερεφόντη. Ακόμα και αν έγινε, μάλλον θα ήταν σε χαμηλό βαθμό. Αλλά νομίζω ότι τού έχω σταθεί ως φίλος.

Δυσκολεύομαι επίσης να πιστέψω ότι για όλους υπάρχει φως, αρκεί να κοιτάξουν.
Χιλιάδες παιδιά γεννιούνται χωρίς καμία ευκαιρία και πεθαίνουν παιδιά. Δεν βλέπω προς τα πού έχουν να κοιτάξουν.

Αυτό που σού είπε ο Δάσκαλος ταιριάζει πολύ με τον τρόπο που βλέπουν οι Τραλφαμαντοριανοί τα γεγονότα: αυτά που εμείς καλούμε παρελθόν, παρόν και μέλλον για εκείνους είναι διαρκώς και ισοδύναμα, ορατά και βιώσιμα.

http://en.wikipedia.org/wiki/Tralfamadore

Αλλά εγώ εισπράττω ότι διάγουμε μία γεροντική φάση ως ανθρωπότητα και εγώ είμαι too old for these hopes.

Αν δεν φοβόμουν, θα έλεγα "μακάρι να ήταν αύριο".

Idom

ολα θα πανε καλα... είπε...

Η παρούσα ανάρτηση καλά κάνει και ανήκει στις ετικέττες με τον γενικό τίτλο..."δεν πάμε καλά"!
:)
Ο Βελλερεφόντης,το όνομα δηλαδή,με έκανε να γελάσω γιατί θυμήθηκα ότι έτσι λέμε με μια φίλη μου ένα γνωστό μας πρόσωπο που,όταν κάθεται προφίλ,νομίζεις πως θα ανοίξει μπουκάλια μπύρας με τα δόντια του!Τόσο πεταχτά είναι.Το έχουμε πει έτσι γιατί έχει λίγο μούρη αλόγου.
Δεν ξέρω πια αν θα ήθελα να ήταν χθες ή προχθές γιατί μπορεί(σίγουρα)να είχα περισσότερο χρόνο μπροστά μου αλλά δεν ξέρω αν θα τον αξιοποιούσα με το μυαλό του τότε.Θέλω να πω...κοιτάζω μπροστά.Τώρα όμως...γιατί μου φάνηκε αυτό που μόλις έγραψα,σαν πολιτικό σύνθημα;
:)

Idom είπε...

@ Όλα θα πάνε καλά!

ΟΘΠΚ μου, αν όλα πάνε κανονικά, για αρκετό καιρό, πράγματι, δεν θα πηγαίνω καλά.
Τι να κάνουμε; Όλα κάτω από τον Ήλιο κ.λπ..

Ο καλός μου φίλος Βελερεφόντης έχει μια χαρά οδοντοστοιχία. το πρόσωπό του δε είναι οβάλ.
:-)

Επειδή το είπες, ανεγνώρισα και εγώ ότι το "κοιτάζω μπροστά" φέρνει προς πολιτικό σύνθημα και μάλιστα κόματος που τα έχει βαρέως σκ... ... πίσω (στο χρόνο).

Αυτό είναι ένα κακό με τους κακούς πολιτικούς: παίρνουν λέξεις και φράσεις με καλό νόημα, ασελγούν στηριζόμενοι σε αυτές και τις κάνουν μισητές...

Idom